Khi thấy nhiều người ngợi khen bộ phim Sex Education, tôi đã chẳng để tâm lắm và cho rằng bộ phim này đang được "overrated" (đánh giá quá cao). Tuy nhiên, khi xem phim, có nhiều khoảnh khắc đã khiến tôi phải "wow" lên vì rất đời hoặc rất cảm động. Nhiều câu thoại, phân đoạn trò chuyện giữa các nhân vật cũng rất hay, chẳng hạn như khi cậu bé Otis chất vấn vì sao bố lại bỏ rơi mình và những tổn thương mà bố đã để lại cho cậu. Hay khi Otis nhận ra dù mình hay tỏ vẻ trưởng thành thì thực ra cậu vẫn chưa lớn và luôn cần sự yêu thương, chăm sóc của mẹ.
Là nhân vật chính, Otis có tuyến câu chuyện và nhiều lời thoại rất hay. Một trong số đó, khiến tôi ấn tượng nhất là câu: "We all have flaws, and our bodies do things we have no control over. But we can always control being truthful". ("Tất cả chúng ta đều có khuyết điểm, và cơ thể chúng ta đôi khi làm những điều ngoài tầm kiểm soát. Nhưng chúng ta luôn có thể kiểm soát việc nói thật").
Khi nghe Otis nói câu này, tôi đã mừng như vớ được vàng. Vì câu nói này đúng là thứ mà tôi đang rất cần để dạy dỗ cậu con trai học lớp 9 của mình. Con tôi là đứa trẻ nhanh mồm, nhanh miệng và cũng rất hay nói dối.
Bản tính con không xấu nhưng con một cái tật, đó là khi làm sai điều gì, con thường hay nói dối để bao biện. Chẳng hạn khi con không may làm vỡ bát, con đổ cho mèo nhảy lên bàn. Khi con mải chơi game chưa ôn bài dẫn đến bài kiểm tra bị điểm kém, con nói dối mình bị đau bụng nên không tập trung làm bài được. Con tiêu hết tiền mẹ cho để tiêu vặt trong cả tháng chỉ trong 2, 3 ngày; sợ mẹ mắng, con nói dối là cho bạn vay. Đến khi tôi hỏi phụ huynh của bạn con thì xấu hổ vỡ lẽ ra con mình nói dối.
Phim Sex Education khiến tôi nhận ra bài học dạy con
Câu nói của Otis đã được tôi dùng để dạy con. Tôi giải thích cho con rằng, con có thể mắc lỗi sai, nhưng con không được nói dối. Đôi khi con thấy một món đồ chơi, con thích quá, không kiềm lòng được mà tiêu phung phí tiền. Hành động đó của con, mẹ có thể hiểu và thông cảm, nhưng mẹ không chấp nhận được việc con nói dối.
Khi con làm vỡ bát, mẹ có thể giúp con thu dọn, nhưng không thể chấp nhận việc con đổ lỗi cho mèo, vì đó là thiếu trung thực. Khi con làm vỡ bát, đó là sự vô ý, nhưng khi con nói dối, đó là sự cố ý.
"Một người luôn nói dối, thiếu trung thực thì sẽ chẳng được ai yêu mến", tôi nói với con. Tôi cũng nói con hãy ghi nhớ kỹ câu nói của nhân vật Otis để tự điều chỉnh hành vi của mình.
Nghe mẹ nói những lời đó, con trai tôi đã im lặng và xin lỗi mẹ. Con cũng hứa sẽ trung thực, không nói dối, không đổ lỗi.
Tôi cũng nhận ra lỗi sai của mình. Thực ra nhiều lần khi con mắc lỗi, tôi cũng mất bình tĩnh và quát mắng. Có lẽ chính điều đó khiến con sợ sệt, đâm ra nói dối.
Tôi nhận ra rằng tạo môi trường mà con không sợ bị trách mắng khi nói thật chính là chìa khóa giúp con trẻ hình thành giá trị sống lành mạnh
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc nuôi dạy con không phải là việc khiến con lúc nào cũng đúng, mà là khiến con cảm thấy an toàn khi sai – đặc biệt là khi con trung thực thừa nhận sai lầm.
Khi một đứa trẻ nói thật – dù là chuyện làm vỡ đồ, điểm kém, hay cảm xúc tiêu cực – mà phải đối mặt với sự la mắng, chỉ trích hay thất vọng thái quá từ cha mẹ, thì điều con học được không phải là “mình nên thành thật”, mà là “nói thật sẽ khiến mình bị đau”. Lâu dần, trẻ có xu hướng: giấu giếm cảm xúc, nói dối để né tránh hậu quả, hoặc không dám chia sẻ thật lòng về các vấn đề nhạy cảm (giới tính, tình cảm, áp lực…).
Ngược lại, nếu cha mẹ lắng nghe thay vì phản ứng tức thì, phản hồi một cách bình tĩnh, và hướng dẫn con sửa lỗi một cách tích cực, thì trẻ sẽ học được rằng: Thành thật không đáng sợ, dai lầm là một phần tự nhiên của học hỏi và cha mẹ là chỗ dựa an toàn để con quay về khi con gặp khó khăn.
Đây chính là nền tảng nuôi dưỡng giá trị sống lành mạnh: trung thực, trách nhiệm, tự tin và biết thấu cảm – những điều sẽ theo con suốt cả cuộc đời. Tôi đã nhận ra điều này và kịp sửa đổi!
Thanh Hương
