Tối 5/12, lễ trao Giải thưởng Khoa học Công nghệ VinFuture 2025 đã diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội).
Trong khuôn khổ lễ trao giải, Giải thưởng Chính của VinFuture năm 2025 trị giá 3 triệu đô la (hơn 79 tỷ đồng) đã được trao cho nhóm các nhà khoa học: TS Gouglas Lowy, TS John Schiller, TS Amiee Kreimer cùng GS Maura L. Gillison vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra cũng như góp phần làm giảm gánh nặng ung thư toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới.
Phát biểu tại Lễ trao giải, TS. Douglas R. Lowy cho biết khi cùng TS Schiller bắt đầu hành trình, ông không ngờ vaccine mình tạo ra lại có thể thành công đến vậy, ông coi đó là điều may mắn và cũng là sự trùng hợp kỳ diệu.
"Vaccine mà chúng tôi đã làm được có thể cứu hàng vạn mạng người mỗi năm, nhiều người là phụ nữ từ các quốc gia nghèo. [...] Chúng tôi không thể biết trước những gì chúng tôi làm sẽ hiệu quả như vậy. Khi chúng tôi đưa ra giả thuyết, phải có dẫn chứng, chứng cứ và nhờ có TS Aimée, chúng tôi đã có thể thử nghiệm liều thuốc của mình, đảm bảo chỉ 1 liều đã có khả năng phòng ngừa dài hạn. Đặc biệt những thành công gần đây cho thấy chỉ 1 liều đã có hiệu quả như 2 liều", ông nói.
Trong khi đó, TS. John T. Schiller lại tỏa ra choáng ngợp trước quy mô của Nhà hát Hồ Gươm - nơi diễn ra Lễ trao giải VinFuture 2025 cũng như bản thân chính Lễ trao giải. Ông coi đây là vinh dự lớn nhất trong sự nghiệp khoa học của mình kể từ khi dự án này được khởi động:
"Những gì chúng tôi đã tìm ra được vượt ra ngoài kỳ vọng ban đầu. Khi triển khai 1 vaccine mới, cần có công sức của rất nhiều người, nhưng tôi cần phải nhắc tới nhà khoa học đầu tiên tìm ra cơ chế hình thành một đoạn virus giả để kích hoạt cơ chế kháng virus. Tôi muốn tôn vinh hai người đồng nghiệp của tôi, Douglas và Aimée. Tôi cũng muốn cảm ơn các quỹ đã sẵn sàng góp vốn hỗ trợ cho dự án. Trước giờ, chúng ta chưa có vaccine cho bệnh truyền nhiễm qua tình dục hay bệnh liên quan tới HPV, nhưng họ vẫn đầu tư cho chúng tôi".
TS. Aimée R. Kreimer chia sẻ thêm về việc ung thư cổ tử là một trong những nguyên nhân lớn gây tử vong cho phụ nữ. Là một nhà khoa học nữ, bà đã dành phần lớn sự nghiệp để tăng khả năng tiếp cận của vaccine và có thêm hiểu biết về vaccine, tạo nền tảng mới cho các loại vaccine có thể hoàn toàn loại bỏ ung thư cổ tử cung và 1 số ung thư do HPV gây ra, giúp thế giới của phụ nữ tốt đẹp hơn, cho cộng đồng của họ.
"Tôi chưa từng kỳ vọng nhận giải thưởng hôm nay. Đây là giải thưởng có nhiều ý nghĩa với tôi. Xin cảm ơn Quỹ VinFuture, đã ghi nhận những tiến bộ, tâm huyết, cam kết của chúng tôi với lĩnh vực có tiềm năng tăng cường bình đẳng y tế trên toàn cầu. Tôi tin vào khoa học khoa học tập thể, vào những người không có mặt ở đây hôm nay, các tiến sĩ cũng như các nhà khoa học nghiên cứu. Cảm ơn chồng và các thành viên gia đình - những người luôn theo dõi, hỗ trợ tôi trong nhiều khía cạnh giúp tôi trở thành nhà tiên phong trong ngành khoa học", TS. Aimée R. Kreimer cho biết.
Về phần mình, GS. Maura L. Gillison phát biểu: "Tôi rất may mắn trong sự nghiệp khi được xây dựng và dẫn dắt các nhà khoa học tập trung cải thiện y tế công cộng và cuộc của những người bị chẩn đoán ung thư. Tôi là bác sĩ và các quan hệ như vậy đóng vai trò quan trọng để đạt được triến triển. Xin dành lời tri ân cho đội ngũ của tôi, cho hàng nghìn bệnh nhân - những người liên tục tự nguyện tham gia vào các thí nghiệm để giúp người khác".
Bà gửi lời cảm ơn những người bạn trong phòng thí nghiệm của mình vì không có đội ngũ ấy thì không có thành công hôm nay. Bên cạnh đó, bà cũng gửi lời cảm ơn đến chồng và những người con về tình yêu và sự hỗ trợ quý giá.
VinFuture mùa 5 quay lại với thông điệp "Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng". Giải thưởng là nơi tôn vinh những công trình khoa học không chỉ có giá trị chuyên môn mà còn tạo tác động sâu rộng, lâu dài và bền vững đối với cộng đồng. Các nghiên cứu được đề cử năm nay đều hướng tới mục tiêu giải quyết những thách thức lớn của thời đại, từ sức khỏe, môi trường cho đến công nghệ tương lai.
Mùa giải 2025 ghi nhận hơn 1.700 hồ sơ đề cử đến từ hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng 2,8 lần so với mùa 1. Con số này phản ánh sức lan tỏa ngày càng mạnh mẽ của VinFuture trong việc thu hút các nhà khoa học hàng đầu toàn cầu gửi về những công trình đột phá. Các lĩnh vực dự thi trải rộng từ AI, vật liệu mới, robot, y sinh đến năng lượng tái tạo và nông nghiệp công nghệ cao.
Thiên An
