Đã một thập kỷ kể từ khi chiếc Tesla EV đầu tiên ra mắt thương mại và quá trình điện khí hóa ô tô toàn cầu đã bắt đầu một cách nghiêm túc. Việc chấp nhận công nghệ mới lúc đầu còn chậm, nhưng trong mười năm qua, khi dung lượng pin tăng lên và những lo lắng về phạm vi đã giảm, xe điện đã trở thành phương tiện hàng ngày của rất nhiều người. Hầu hết các nhà sản xuất ô tô nổi tiếng trên hành tinh đều đã nhảy vào cuộc đua điện với các khoản đầu tư lớn vào công nghệ sản xuất và pin cũng như cam kết điện khí hóa các dòng sản phẩm của họ trong vòng một thập kỷ hoặc lâu hơn.
Ngay cả tình trạng suy giảm sản xuất trong những năm gần đây và sự gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch COVID gây ra cũng không thể cản trở đà phát triển của ngành. Cơ quan Năng lượng Quốc tế vào tháng 1 đã báo cáo rằng xe điện đã tăng gấp ba thị phần từ năm 2019 đến năm 2021 với 6,6 triệu chiếc được bán trên toàn cầu vào năm ngoái. Điều đó không có nghĩa là những tác động làm tê liệt sản xuất từ tình trạng thiếu chip đã giảm đi. Hàng loạt phương tiện điện khí hóa gần như hoàn thiện đã phải nằm im trong bến bãi và không thể hoạt động vì thiếu chip. Tesla thậm chí đã phải bán những chiếc xe mà thiếu đi một số tính năng không quan trọng.
Năm 2022 đã loại bỏ mọi nghi ngờ còn sót lại về xe điện. “Cho đến nay, năm 2022, doanh số bán xe điện toàn cầu đã tăng 70%, tương đương khoảng 2 triệu chiếc,” so với số liệu của năm 2021, theo Morgan Stanley. Dự kiến sẽ tăng thêm 22% — khoảng 1,8 triệu chiếc khác — vào năm 2023. Nhà sản xuất xe điện BYD của Trung Quốc đã lập kỷ lục doanh số bán xe hàng tháng trong suốt cả năm. Tại Mỹ, một nghiên cứu của Experian được công bố vào tháng 10 đã ghi nhận hơn 600.000 lượt đăng ký xe điện mới trong 10 tháng đầu năm 2022, tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái. Xe điện có thể không hoàn toàn chắc chắn như những người anh em hybrid của chúng. Ngay cả Sony cũng tham gia vào thị trường EV. Xe điện không còn là thị trường ngách nữa, chúng đã trở thành một phần văn hóa của thế giới hiện đại.
Xét về thị phần, Tesla và BYD đều giữ được vị trí thống trị trong các thị trường tương đối của họ và nhanh chóng giành lấy vị trí số một thế giới trước khi BYD rút lui. Doanh số bán xe điện của nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hiện chiếm gần 20% tổng doanh số toàn cầu. Về phần mình, Tesla đã vượt qua những cột mốc đáng chú ý với Model Y thứ 10.000 được sản xuất tại Texas Gigafactory và chiếc xe thứ một triệu được sản xuất tại Gigafactory Thượng Hải .
Năm 2022 cũng chứng kiến những bước chuyển mình lớn và những khoản đầu tư lớn hơn từ phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt là từ Ford và General Motors. Ford bắt đầu cung cấp xe bán tải F-150 Lightning EV vào tháng 5, biến chúng thành "phòng hội nghị lưu động" với sự trợ giúp của Cisco, bắt đầu thử nghiệm bản beta khả năng sạc hai chiều với tiện ích công cộng của California cũng như GM. Hãng này cũng đã phát triển một loại pin hóa học mới, công bố kế hoạch để đưa thêm bảy mẫu xe điện đến thị trường châu Âu vào năm 2024 và tưởng tượng ra một thế giới không có phòng trưng bày đại lý để bán xe điện.
General Motors cũng đã có một năm đặc biệt của riêng mình. Công ty bắt đầu sản xuất mẫu Cadillac Lyriq EV, ra mắt GMC Yukon Denali, Chevrolet Silverado, Blazer và Celestiq EVs; đã hé lộ về chiếc Corvette hybrid sắp ra mắt của mình và đảm bảo mở rộng cơ sở sản xuất pin của mình...
Về phần mình, hãng xe Hàn Quốc - Hyundai cũng đã công bố khoản đầu tư 5 tỷ USD vào năm 2022 để nâng cao năng lực sản xuất tại Mỹ, bao gồm một nhà máy EV mới ở Georgia. Hyundai đã âm thầm nổi lên ở thị trường Mỹ trong những năm gần đây, đã công bố mẫu xe điện hàng đầu tiếp theo của mình là Ioniq 6 vào tháng 7/2022. Đây là nỗ lực mới nhất của Hyundai nhằm tung ra 17 mẫu xe điện vào cuối thập kỷ này. Kia-thương hiệu cùng nhà với Hyundai cũng đã giới thiệu chiếc EV6 GT mạnh mẽ hơn của công ty tại Tuần lễ xe hơi Monterey.
Năm 2022 của VW cũng rất hiệu quả và có vẻ như nhà sản xuất ô tô này đã hoàn toàn chấp nhận tương lai điện khí hóa của mình. VW đã mở một nhà máy sản xuất ID.4 mới ở Tennessee, công bố kế hoạch đầu tư thêm 7,1 tỷ USD vào năng lực sản xuất ở Bắc Mỹ trong 5 năm tới và cũng nhúng chân vào lĩnh vực kinh doanh pin EV. Pfft, tất cả những gì Volvo đã làm trong năm nay là ra mắt "chiếc xe an toàn nhất từ trước đến nay”.
Và đó không chỉ là những thương hiệu đã thành danh, Lucid Motors đang tăng cao trong mùa lễ này, nổi bật với việc ra mắt mẫu Air Sapphire hàng đầu mới vào tháng 11 cùng với hai biến thể mẫu Air với giá từ 87,000 USD với phạm vi 410 dặm. Công ty cũng tiết lộ kế hoạch trong năm nay sẽ bán 100.000 chiếc cho chính phủ Ả Rập Saudi, nơi đã đầu tư rất nhiều vào công ty.
Năm 2022 cũng chứng kiến sự mở rộng mạnh mẽ của các mạng sạc nhanh khác nhau. Vào tháng 6, Mỹ đã đề xuất một bộ tiêu chuẩn cho mạng lưới sạc xe điện quốc gia. Tháng sau, GM thông báo rằng họ sẽ hợp tác với EVGo để tạo ra mạng lưới sạc nhanh “từ bờ biển này sang bờ biển khác” gồm 500 trạm và vào tháng 12, họ đã mở hai địa điểm Sáng kiến sạc cộng đồng đầu tiên ở Wisconsin và Detroit. Hertz, mới ký kết hai hợp đồng mua bán quan trọng với Polestar và GM, tiết lộ rằng họ đang hợp tác với BP để đặt bộ sạc BP Pulse của hãng này tại các địa điểm cho thuê ô tô chọn lọc của Hertz — không giống như những gì VW và BP đã lên kế hoạch cho Châu Âu. Tương tự, IKEA sẽ hợp tác với Electrify Americađể mang mạng sạc nhanh của EA đến bãi đậu xe của nhà sản xuất đồ gia dụng Thụy Điển. Có lẽ thú vị nhất, vào tháng 7, Mỹ cũng đã xác nhận tin đồn rằng Tesla sẽ mở rộng mạng lưới SuperCharger ở Bắc Mỹ cho các xe điện không phải Tesla vào cuối năm nay - điều này đồng nghĩa với việc có thêm 1.700 điểm sạc cho người lái xe.
Nhưng năm 2022 không phải toàn là thuận lợi. Rivian đã rơi vào thời kỳ khó khăn trong năm nay, phải vật lộn với các vấn đề sản xuất, cắt giảm nhân công, tăng giá, đối mặt kiện tụng, sự chậm trễ trong lịch trình giao hàng R1S... Rivian hoạt động kém hiệu quả vào năm 2022 đến mức kéo theo giá trị cổ phiếu của Ford đi xuống.
Thị trường cũng chứng kiến những biến động giá đáng kể đối với xe điện trong năm nay. Tesla đã tăng giá trên toàn bộ dòng sản phẩm của mình, Polestar cũng vậy với biến thể động cơ duy nhất trong khi VW giảm giá ID.4 2023 khoảng 4.000 USD nhờ sử dụng bộ pin nhỏ hơn một chút.
Kết lại năm 2022, năm 2023 có thể sẽ là một năm vô cùng sôi động đối với ngành công nghiệp xe điện. Người tiêu dùng toàn cầu đang hướng sự chú ý tới sự ra mắt của VW ID.3 ; Lucid Gravity, Polestar 3, Jeep và Honda Prologue SUV. Kia EV9 dự kiến ra mắt vào nửa cuối năm nay trong khi Buick Wildcat phải đến năm 2024 mới ra mắt... và rất nhiều những mẫu xe thú vị khác.
Anh Nguyễn
