Sáng 9/12, thông tin về sự ra đi của nghệ sĩ Thương Tín đã khiến nhiều khán giả bàng hoàng thương xót. Thương Tín, tên thật Bùi Thương Tín, sinh năm 1956 tại Phan Rang, là một trong những gương mặt vàng của màn ảnh Việt thập niên 1980-1990. Nhắc đến ông, khán giả lập tức nhớ đến những vai diễn đã đi vào lịch sử truyền hình Việt Nam. Tài sản lớn nhất của nghệ sĩ Thương Tín không nằm ở nhà cửa, tiền bạc hay những con số hữu hình, mà kết tinh trong hàng trăm vai diễn đã in sâu vào ký ức khán giả nhiều thế hệ, từ màn ảnh rộng, truyền hình đến sân khấu kịch. Đó là “kho phim sống” và những hình tượng nhân vật khó thay thế, cùng tình cảm thương mến, sự tiếc nhớ mà công chúng dành cho ông sau khi ông rời cõi tạm.
"Tài tử màn bạc” của thập niên 80–90
Thương Tín (tên thật Bùi Thương Tín, sinh năm 1956 tại Phan Rang) được xem là một trong những gương mặt vàng của màn ảnh Việt thập niên 1980–1990, thời phim nhựa và phim truyền hình Việt đang ở giai đoạn rực rỡ. Ở giai đoạn đỉnh cao, ông gần như là lựa chọn hàng đầu cho tuyến nam chính hoặc kép độc, với vẻ ngoài phong độ và phong cách diễn xuất mạnh mẽ, nội tâm, tạo nên sức hút riêng hiếm ai bì kịp.
Con đường nghệ thuật của ông bắt đầu rất sớm: mới 13 tuổi đã bỏ nhà theo đoàn cải lương, rồi sau đó được gia đình đưa về học bài bản tại Trường Quốc gia Âm nhạc – Kịch nghệ Sài Gòn, trước khi gia nhập đoàn kịch Cửu Long Giang. Xuất phát là nghệ sĩ sân khấu nhưng ánh hào quang lớn nhất ông đạt được lại đến từ điện ảnh, nơi ông tham gia tới hơn 200 bộ phim lớn nhỏ trong suốt nhiều thập kỷ.
Bộ phận quan trọng nhất trong tài sản nghệ thuật của Thương Tín chính là những vai diễn kinh điển, trở thành chuẩn mực cho nhiều thế hệ diễn viên về sau. Báo chí và giới chuyên môn thường nhắc đến bốn vai nổi bật như những cột mốc khó thay thế: thiếu tá Lưu Kỳ Vọng trong “Ván bài lật ngửa”, Sáu Tâm trong “Biệt động Sài Gòn”, tướng cướp Bạch Hải Đường trong “Săn bắt cướp” và Thái Trượng Phu trong “Ngũ quái Sài Gòn”.
- Lưu Kỳ Vọng (“Ván bài lật ngửa”): Dù chỉ xuất hiện trong hai tập, nhân vật sĩ quan chế độ cũ xảo quyệt, nham hiểm này đã được Thương Tín khắc họa bằng ánh mắt, nụ cười nhếch mép, thần thái vừa lạnh lùng vừa lưu manh, khiến khán giả ấn tượng đến mức khó tìm người thay thế.
- Sáu Tâm (“Biệt động Sài Gòn”): Hình tượng người đội trưởng biệt động gan dạ, quyết đoán, cuối cùng ngã xuống vì sự phản bội, giúp người xem cảm nhận sâu sắc cái giá của chiến tranh và lý tưởng, và khiến cái chết của nhân vật trở thành một trong những cảnh ám ảnh nhất của phim cách mạng Việt Nam.
- Bạch Hải Đường (“Săn bắt cướp”): Nhân vật tướng cướp có cá tính mạnh, mưu mô nhưng đầy khí phách, góp phần tạo nên sức hút phòng vé đặc biệt cho bộ phim hành động hình sự đình đám cuối thập niên 1980.
- Thái Trượng Phu (“Ngũ quái Sài Gòn”): Trong bối cảnh đầu những năm 2000, vai “già gân” phản diện này giúp ông kết nối với lớp khán giả trẻ, chứng minh khả năng thích ứng, giữ được phong độ diễn xuất trước dàn diễn viên mới.
Bên cạnh những vai trên, ông còn được ghi nhận với Tám Thương trong “Bài ca không quên”, một vai từng mang lại giải Diễn viên nam xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam, củng cố vị thế “ngôi sao màn bạc” của mình. Mỗi nhân vật là một lát cắt khác nhau: chiến sĩ, tướng cướp, sĩ quan, giang hồ… tạo nên bức tranh phong phú về đời sống xã hội trên màn ảnh.
Nam nghệ sĩ "vang bóng 1 thời"

Cuối đời, Thương Tín trải qua nhiều biến cố, sức khỏe suy yếu, kinh tế không còn dư dả như thời vàng son, khiến công chúng không khỏi xót xa khi nhìn lại cuộc hành trình nhiều thăng trầm của ông. "Bhững thước phim sống mãi cùng thời gian” chính là di sản lớn nhất của Thương Tín. Nét diễn, thần thái và những nhân vật ông tạo ra đã trở thành một phần lịch sử của điện ảnh Việt Nam giai đoạn sau 1975. Đó là loại tài sản mà mỗi lần phim được chiếu lại, mỗi lần người xem nhắc đến Sáu Tâm, Lưu Kỳ Vọng, Bạch Hải Đường…, tên tuổi Thương Tín lại sống thêm một lần nữa trong ký ức.
Với vài trăm tác phẩm điện ảnh và truyền hình, Thương Tín nằm trong nhóm diễn viên có mật độ hiện diện dày đặc nhất một thời, trở thành gương mặt quen thuộc của khán giả cả nước.Một loạt vai diễn đã trở thành mốc tham chiếu cho các dạng vai chiến sĩ, phản diện, giang hồ trên màn ảnh Việt, được nhắc lại thường xuyên mỗi khi người ta so sánh, đánh giá những gương mặt mới.
Thương Tín từng góp phần định hình khái niệm “tài tử màn bạc” Việt Nam trong bối cảnh ngành điện ảnh còn nhiều giới hạn về kỹ thuật, kinh phí, cho thấy sức nặng của diễn xuất trong việc kéo khán giả đến rạp. Đồng thời, cuộc đời nhiều truân chuyên của ông cũng là lời nhắc nhở thế hệ trẻ về cái giá của hào quang, về sự khắc nghiệt của nghề diễn nếu thiếu điểm tựa bền vững về tài chính và sức khỏe.
Tổng hợp
Minh Ánh
