Hãng tin AP đưa tin liên quan đến việc một nghiên cứu mới cho thấy ô tô đang nhận được điểm "F" về quyền riêng tư dữ liệu.
Theo đó, sự phổ biến của các cảm biến trong ô tô - từ viễn thông đến bảng điều khiển được số hóa hoàn toàn - đã biến chúng thành trung tâm thu thập dữ liệu người dùng. Thế nhưng, các tài xế lại được trao rất ít hoặc không có quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân mà phương tiện của họ thu thập.
Các nhà nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận Mozilla Foundation cho biết hôm thứ Tư tuần qua trong cuộc khảo sát “Không bao gồm quyền riêng tư” mới nhất của họ. Các tiêu chuẩn bảo mật của các hãng cũng rất mơ hồ, gây ra một mối lo ngại lớn do hồ sơ theo dõi của các nhà sản xuất ô tô về khả năng bị tấn công.
Jen Caltrider, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: “Ô tô dường như đã thực sự vượt quá tầm kiểm soát về quyền riêng tư và tôi thực sự hy vọng rằng chúng tôi có thể giúp khắc phục điều đó vì chúng thực sự rất tệ”. “Ô tô có micro và mọi người có đủ loại cuộc trò chuyện nhạy cảm trong đó. Ô tô có camera hướng vào trong và ra ngoài.”
Ô tô bị điểm kém nhất về quyền riêng tư trong số hơn chục danh mục sản phẩm – bao gồm máy theo dõi thể dục, ứng dụng sức khỏe sinh sản, loa thông minh và các thiết bị gia dụng kết nối khác – mà Mozilla đã nghiên cứu từ năm 2017.
Không một thương hiệu nào trong số 25 thương hiệu ô tô được nghiên cứu có thông báo về quyền riêng tư đã được xem xét — được chọn vì mức độ phổ biến ở Châu Âu và Bắc Mỹ — đáp ứng các tiêu chuẩn về quyền riêng tư tối thiểu của Mozilla, tổ chức khuyến khích các công nghệ nguồn mở, được công chúng quan tâm và duy trì trình duyệt Firefox. Ngược lại, 37% ứng dụng về sức khỏe tâm thần mà tổ chức phi lợi nhuận đánh giá trong năm nay đã làm được.
19 nhà sản xuất ô tô cho biết họ có thể bán dữ liệu cá nhân của bạn, thông báo của họ tiết lộ "Một nửa sẽ chia sẻ thông tin của bạn với chính phủ hoặc cơ quan thực thi pháp luật để đáp lại “yêu cầu” - thay vì yêu cầu lệnh của tòa án". Chỉ có hai hãng – Renault và Dacia, không được bán ở Bắc Mỹ – cung cấp cho người lái xe tùy chọn xóa dữ liệu của họ.
Albert Fox Cahn, một chuyên gia về công nghệ và nhân quyền tại Trung tâm Chính sách Nhân quyền Carr của Harvard, cho biết: “Ngày càng có nhiều ô tô bị nghe lén khi hoạt động”. “Các thiết bị điện tử mà người lái xe ngày càng phải trả nhiều tiền hơn để lắp đặt đang thu thập ngày càng nhiều dữ liệu về họ và hành khách của họ.”
Ông nói thêm: “Có điều gì đó mang tính xâm phạm đặc biệt khi biến sự riêng tư trên ô tô của một người thành không gian giám sát của công ty”.
Một nhóm thương mại đại diện cho các nhà sản xuất hầu hết ô tô và xe tải nhẹ được bán ở Mỹ, Liên minh Đổi mới Ô tô, đã phản đối đặc điểm đó. Trong một bức thư gửi hôm thứ Ba tới lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện Mỹ, họ cho biết họ chia sẻ “mục tiêu bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng”.
Nhóm kêu gọi ban hành luật riêng tư của liên bang, nói rằng “sự chắp vá của luật riêng tư của tiểu bang sẽ tạo ra sự nhầm lẫn cho người tiêu dùng về quyền riêng tư của họ và khiến việc tuân thủ trở nên khó khăn không cần thiết”. Việc không có luật như vậy cho phép các thiết bị được kết nối và điện thoại thông minh tích lũy dữ liệu để nhắm mục tiêu quảng cáo phù hợp và tiếp thị khác - đồng thời làm tăng tỷ lệ trộm cắp thông tin lớn thông qua vi phạm an ninh mạng.
Trong cuộc khảo sát của Pew Research năm 2020, 52% người Mỹ cho biết họ đã chọn không sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ vì lo lắng về lượng thông tin cá nhân mà sản phẩm hoặc dịch vụ đó sẽ thu thập về họ.
Về bảo mật, tiêu chuẩn tối thiểu của Mozilla bao gồm mã hóa tất cả thông tin cá nhân trên ô tô. Các nhà nghiên cứu cho biết hầu hết các thương hiệu ô tô đều bỏ qua các câu hỏi được gửi qua email của họ về vấn đề này, những câu hỏi đưa ra một phần câu trả lời không thỏa đáng.
Nissan có trụ sở tại Nhật Bản đã khiến các nhà nghiên cứu kinh ngạc về mức độ trung thực và phân tích chi tiết về việc thu thập dữ liệu mà thông báo về quyền riêng tư của hãng cung cấp, trái ngược hoàn toàn với các công ty Big Tech như Facebook hay Google. “Thông tin cá nhân nhạy cảm” được thu thập bao gồm số giấy phép lái xe, tình trạng nhập cư, chủng tộc, chẩn đoán sức khỏe....
Hơn nữa, Nissan cho biết họ có thể chia sẻ “suy luận” được rút ra từ dữ liệu để tạo hồ sơ “phản ánh sở thích, đặc điểm, xu hướng tâm lý, khuynh hướng, hành vi, thái độ, trí thông minh, khả năng và năng khiếu của người tiêu dùng”.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy, đây là một trong sáu công ty ô tô cho biết họ có thể thu thập “thông tin di truyền” hoặc “đặc điểm di truyền”.
Thương hiệu chạy hoàn toàn bằng điện Tesla đạt điểm cao trong chỉ số “đáng sợ” của Mozilla. Nếu chủ sở hữu từ chối thu thập dữ liệu, thông báo về quyền riêng tư của Tesla cho biết công ty có thể không thông báo cho người lái xe “trong thời gian thực” về các vấn đề có thể dẫn đến “giảm chức năng, hư hỏng nghiêm trọng hoặc không thể hoạt động”.
Cả Nissan và Tesla đều không trả lời ngay lập tức các câu hỏi về hoạt động của họ.
Caltrider của Mozilla ghi nhận các luật như Quy định bảo vệ dữ liệu chung của 27 quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu và Đạo luật về quyền riêng tư của người tiêu dùng của California đã buộc các nhà sản xuất ô tô cung cấp thông tin thu thập dữ liệu hiện có.
Caltrider nói, đó là sự khởi đầu bằng cách nâng cao nhận thức của người tiêu dùng giống như đã xảy ra vào những năm 2010 khi phản ứng dữ dội của người tiêu dùng đã thúc đẩy các nhà sản xuất TV đưa ra nhiều lựa chọn thay thế hơn cho màn hình kết nối nặng về giám sát.
Nam Lê (theo AP)
